Tiyatro gibi  büyük bir sanat dalının dünyada ve Türkiye’deki gelişimini kaleme aldık.

 

 

Tiyatro Nedir?

 

Tiyatro, insanların hayatlarında yaşamış oldukları, güzel, kötü, acı veren, mutluluk veren, komik olan olayların sergilendiği sanat dalıdır. Çok eski çağlardan bu yana tiyatro varlığını devam ettirir. Tiyatro kültür sanat alanında en gelişmiş türlerden birisidir. Yapılan araştırmada, tiyatro şenliği ilk olarak milattan önce 534 yılında Atina’da yapıldığı bilinmektedir.

 

Hayatın içerisinde yer alan maddi – manevi her şeyin bir masal gibi senaryolaştırılıp seyirci karşısında sergilendiği edebi türe tiyatro denir.

 

 Tiyatro, bir nevi halkın nabzını tutan bir eser türüdür. Genellikle toplum psikolojisine hitap eder ve bu toplumsal sorunları sahnelendirir. Edebi sanatların içerisinde yer alan, eylem ve konuşmaya dayanan tiyatro, oyunculuk, sahne düzeni, ışıklandırma, dekor, kostüm ve müzik ile bütünlük kazanır. Olayları anlatarak değil, canlandırma yoluyla gösterir.

 

Tiyatronun Tarihçesi

Tiyatro sözcüğü, Yunanca ’da theatron yani “seyirlik yeri” anlamına gelen sözcükten türemiştir. Türkçeye ise İtalyancadaki 'teatro' kelimesinden geçmiştir.

 

 

Tiyatro ilk olarak dinsel törenlerde ortaya çıkmıştır. Daha sonra zamanla gelişerek sanatlaşmıştır. Tiyatronun erken dönemini oluşturan eserleri, sosyal itibarı etkilemekteydi. Dinsel törenlerle tiyatronun bağdaştırıldığı bu dönemde en iyi oyunu sergileyenin itibarı yükselirdi. Aristoteles’in üç birlik ilkesine bu dönemde bağlı kalınmıştır.

 

Tiyatronun bilinmesiyle başlayan orta döneminde dinsel işlevi önemini kaybetmeye başlamıştır. Daha çok eğlence popülerlik haline gelmeye başlamıştır. Bu dönemin ilk 10 tasarısı 'Shakespeare’ tarafından bulunmuş ve Aristoteles'in üç birlik ilkesinden tamamen vazgeçilmeye başlanmıştır.

 

Türk tiyatrosu ise ilk olarak Orta Asya’da görülmeye başladı. Tören ve taklit gösterileriyle başlamış olan tiyatro, İstanbul’un Fethi’nden sonra hızla gelişmeye başladı. Türk tiyatrosunda en ünlü Karagöz ve Hacivat tiplemesi olarak bilinmektedir. Cumhuriyet dönemi sonrasında ise Çağdaş Türk Tiyatrosu büyük bir gelişim kaydetmeye başlamıştır.

 

Tiyatro Türleri Nelerdir?

 

Trajedi

 

 

Trajedi, en eski tiyatro eserleri arasında yer alır. Korku, trajedi, heyecan ve acındırma telkinleri vererek seyirciye ders vermeyi amaçlar. Şiirsel bir yapı ile yazılır ve genellikle 5 perde olarak sahnelenir. Trajedinin Eski Yunan'da ortaya konulan eserlerinde dekor bulunmaz sadece olaylar sebep ve sonuçlarını anlatır ve sahnenin yanında bir koro bekler. . Trajedide kaba, çirkin ve niteliği düşük söylevlere rastlanmaz. Yüksek ve asil bir üslup ile yazılmıştır.

 

Drama

 

 

Drama, trajedi ve komedinin birleşimidir. İnsani temalar yerine toplumsal ve milli konular işleme alınır. Drama, düz yazı veya şiirsel dilde yazılabilir. En az 3 perdede sahnelenirken, en fazla 5 sahne gerektirir. Drama ile seyirciye gerçekler gösterilir. Kendi içinde drama melodram ve piyes olarak ikiye ayrılır. Piyes, ciddi ve ağırbaşlı bir üslupla yazılırken melodram ise duygulandırıcı ve daha heyecan vericidir. Melodramın eski eserlerinde müzik kullanılırken günümüzde ortaya çıkan eserlerden müzik çıkarılmıştır.

 

Opera

 

Oyuncular oyunu konuşmak yerine şarkıyı sahneye koyarlar. Birkaç farklı bölümden oluşan opera temsil içeren en büyük müzik eserlerinden biridir.

 

 

Operet

 

 

Halka hitabeti amaçlayan, ışık, renk, kostüm ve dansın en göze çarpıcı şekilde sergilenebildiği müzikli tiyatro türlerinden birisidir. Müziksiz kısımları müzikli kısımlardan daha fazladır.

 

Bale

 

 

Bale, dram ve lirik arası bir teması olan dansın ve müziğin ön plana çıktığı eser türlerinden birisidir. Diğer tiyatro eserlerine göre estetiğin daha önemli olduğu bir türdür.

 

Komedi

 

 

Komedi, seyirciyi güldürmeyi amaçlayan insanların ve hayatın gülünç yanlarını ele alan tiyatro türlerinden birisidir. Kaba söz ve şakalar yer almaktadır. Kahramanları genellikle halkın arasından seçilir. Beş bölümden meydana gelir. Hiç ara vermeden oynanan bir oyun türüdür. Üç birlik yani bir olay, bir gün, bir mekân kuralına uygun olarak yazılır. Komedi türlerine göre üç grupta incelenmektedir.

 

Töre Komedisi

 

 

Toplumun zayıf ve aksak yönlerini, gelenek ve göreneklerde bulunan örf ve adetin tutarsızlıklarını dile getirir.

 

Entrika Komedisi

 

 

Entrika Komedisinde merak öğesi ön planda tutulur. İnsanların birbirlerini aldatma çabalarından dolayı ortaya çıkan gülünçlükler ortaya konulur.

 

Karakter Komedisi

 

 

Karakter komedisi, insanların herhangi bir karakter özelliği abartılarak sahnelenir. Moliere- Cimri, Shakespeare- Venedik Taciri sahnelenen en ünlü eserler arasında yer almaktadır.