Paul Newman
Paul Newman
Oyuncu
Yapımcı
Yönetmen
Sinema efsanesi, süperstar ve sinema tarihinin en ünlü mavi gözlerine sahip olan Paul Leonard Newman 26 Ocak 1925'te Cleveland, Ohio'da Arthur Sigmund Newman (ölümü 1950) ve Theresa Fetsko'nun (ölümü 1982) ikinci oğlu olarak dünyaya geldi. Ağabeyi Arthur S. Newman Jr. başarılı bir spor malzemeleri mağazası sahibi olan ve Polonya ve Macaristan'dan gelen göçmenlerin oğlu olan Yahudi bir işadamı olan babalarının adını taşıyordu. Newman'ın annesi (Stefan Fecko ve Mária Polenak'ın kızı Terézia Fecková) Homonna, Pticie'den (eski Avusturya-Macaristan İmparatorluğu) gelen ve Hıristiyan Bilimci olan Roma Katolik bir Slovak'tı. O ve erkek kardeşi, Newman'ın amcası Joe, yaratıcı sanatlara ilgi duyuyordu ve bu Newman'a da yansıdı. İlkokul ve lise oyunlarında rol aldı. Newman'ların hali vakti yerindeydi ve Paul Newman varlıklı Shaker Heights'ta büyüdü. Newman aktör olmadan önce Cleveland, Ohio'da ailesine ait spor malzemeleri mağazasını işletiyordu.1950 yılına gelindiğinde 25 yaşındaki Newman, Phi Kappa Tau kardeşliğine üye olduğu Ohio Üniversitesi'nden asi davranışları nedeniyle (üniversite başkanının arabasını bira fıçısıyla ezmek) atılmış, İkinci Dünya Savaşı sırasında Birleşik Devletler Donanması'nda telsiz operatörü olarak üç yıl görev yapmış, Ohio'daki Kenyon College'dan mezun olmuş, ilk eşi Jacqueline "Jackie" Witte (1929 doğumlu) ile evlenmiş ve ilk çocuğu Scott dünyaya gelmişti. Aynı yıl babası öldü. Daha sonraki yıllarda başarılı olduğunda Newman, eğer bir pişmanlığı varsa bunun babasının başarısına şahit olamaması olduğunu söyledi. Jackie'yi Shaker Heights'a geri getirdi ve kısa bir süre için babasının dükkanını işletti. Daha sonra bunun istediği kariyer yolu olmadığını anlayarak Jackie ve Scott'ı New Haven, Connecticut'a taşıdı ve burada Yale Üniversitesi Drama Okulu'na devam etti. New York'a taşındıktan sonra çeşitli televizyon dizilerinde konuk oyuncu olarak rol aldı ve 1953 yılında büyük bir çıkış yakaladı. Başarılı Broadway oyunu "Picnic"'de başrolün yedeği rolünü aldı. Bu oyun sayesinde, yine oyunda yedek oyuncu olan aktris Joanne Woodward (1930 doğumlu) ile tanıştı. Çok iyi anlaşmalarına ve aralarında güçlü bir çekim olmasına rağmen Newman o yıl evlendi ve ikinci çocuğu Susan dünyaya geldi. Bu süre zarfında Newman, seçmelere katılmamasına rağmen çok beğenilen ve popüler olan New York Actors Studio'ya kabul edildi.1954'te Newman'ın oynamakta çok isteksiz olduğu bir film gösterime girdi: Gümüş Kupa (1954). Bu kostümlü epik filmdeki performansının o kadar kötü olduğunu düşünüyordu ki, bir ticaret gazetesine tam sayfa ilan vererek filmi izlemiş olabilecek herkesten özür diledi. Filmden her zaman utanç duymuş ve onunla dalga geçmekten zevk almıştı. Hemen sahneye dönmek istedi ve "The Desperate Hours" filminde oynadı. 1956 yılında Yukarıda Biri (1956) filminde boksör Rocky Graziano'yu canlandırarak sinema dünyasında kendini affettirme şansı yakaladı ve eleştirmenler performansını övdü. Bu filmin çekimleri sırasında birlikte olmaları gerektiğini anladılar ve Newman'dan boşanan o zamanki karısı Jackie de bunu fark etti. 1957'de, birkaç filmden sonra, Joanne Woodward ile birlikte The Long, Hot Summer (1958) filminde rol aldı. Woodward ile Ocak 1958'de Las Vegas'ta evlendiler. Birlikte üç kızları oldu ve onları Westport, Connecticut'ta büyüttüler. Newman 1959'da Kızgın Damdaki Kedi (1958) filmiyle En İyi Erkek Oyuncu dalında ilk Akademi Ödülü adaylığını aldı. On yılın en popüler oyuncularından biri haline gelen Newman, 1960'larda Bilardocu (1961), Çılgınların Günahı (1963) ve Parmaklıklar Arkasında (1967) ile üç En İyi Erkek Oyuncu Oscar adaylığı daha elde etti. 1968'de ilk yönetmenlik denemesi Yasak aşk (1968) iyi not aldı ve film ve Woodward Oscar'a aday gösterilmesine rağmen Newman En İyi Yönetmen dalında aday gösterilmedi. Ancak yönetmenliğiyle Altın Küre Ödülü kazandı.1969'da Sonsuz Ölüm (1969) gösterime girdiğinde Newman ve Robert Redford'un popüler beyazperde ikilisi ilk kez bir araya geldi. Film gişede büyük başarı elde etti. Newman 1970'ler boyunca Belalılar (1973) ve Yangın kulesi (1974) gibi popüler filmlerden, Kanunun bekçisi (1972) gibi daha az bilinen filmlere ve bir kült klasiği olan Slap Shot'a (1977) kadar pek çok filmde yer aldı. Tek oğlu Scott'ın 1978'de ölümünden sonra Newman'ın özel hayatı ve film seçimleri farklı bir yöne doğru ilerledi. 1980'lerde ve sonrasında yaptığı oyunculuk çalışmaları bugün eleştirmenler tarafından en çok övülen çalışmalarıdır. Altıncı En İyi Erkek Oyuncu Oscar adaylığını aldığı Karar'da (1982) ve nihayet 1987'de, Woodward'ın kazanmasından neredeyse otuz yıl sonra Paranın Rengi (1986) ile ilk Oscar'ını aldığı filmde kendisiyle daha barışık hale geldi. Arkadaşı ve Yukarıda Biri (1956) filminin yönetmeni Robert Wise, aktör törene katılmadığı için ödülü Newman adına kabul etti. Bu dönemde aklındaki tek şey filmler değildi. 1970'lerin başından beri (renk körü olmasına rağmen) tutkulu bir yarış arabası sürücüsü olan Newman, 1982 yılında Newman-Haas yarış şirketinin kurucu ortağı oldu ve ayrıca her kuruşunu hayır kurumlarına bağışladığı 100 milyon dolardan fazla gelir getiren başarılı bir gıda ürünleri serisi olan "Newman's Own"'u kurdu. Ayrıca ciddi hastalığı olan çocuklar için bir organizasyon olan The Hole in the Wall Gang Camps'ı kurdu. Efsanevi aktörlüğü kadar hayırseverliği ve son derece başarılı iş girişimleriyle de tanınan Newman'ın Woodward'la evliliği yarım asır sürdü. Hollywood'dan ayrılıp 1960 yılında doğuya taşındıktan sonra Connecticut ana ikametgahları oldu. Mizah anlayışıyla tanınan Newman, 1998 yılında salata sosunun filmlerinden daha fazla hasılat yaptığını görünce biraz utandığını söylemişti. Daha sonraki yıllarda da yarışlara katılmaya devam etti, hayır kurumlarıyla yakından ilgilendi ve 2006 yılında, Newman'ın büyük gurur duyduğu Westport Country Playhouse'a yardım eden Dressing Room adlı bir restoran açtı. 2007 yılında, halk büyük ölçüde Newman'ın yakalandığı ciddi hastalıktan habersizken, Newman oyunculuk yeteneklerine olan inancını ve güvenini kaybettiğini ve oyunculuğun "benim için neredeyse kapalı bir kitap" olduğunu söylediğinde manşetlere çıktı. Uzun yıllar sigara içen Newman 26 Eylül 2008'de 83 yaşında akciğer kanserinden öldü.
Faaliyetler
Filmler
Yorumlar