Bu kitap, Türk sinemasının Yeşilçam döneminin oluşum aşamasına (1948- 1959) tamamen egemen olmuş türsel estetik eğilime odaklanır. Böylece, geleneksel sinema tarihyazımındaki yönetmen merkezli (yani auteurist) bakış açısını aşarak, ele aldığı dönemin Türk sinema estetiğini başat türleri (tarihi film, komedi, polisiye, melodram, köy filmi) kapsamında tahlil eder. Basmakalıp bir şekilde tiyatrocu-sinemacı dikotomisi üzerine inşa edilmiş, Marxist sinema tarihçisi Nijat Özön’e özgü teleolojik ve evrimci perspektife sırtını dönen bu bilimsel sinema tarihi kitabı, şimdiye dek göz ardı edilen hâkim film türlerinin tespit edilmesinde, isimlendirilmesinde, sınıflandırılmasında ve ayırt edilmesinde öncelikle dönemin eleştirel söylemini uzman ve genel basında bıraktığı vesikaları üzerinden değerlendirir. Ardından, bu 5 standart tür kapsamında örneklenen 18 filmi, tür estetiği çerçevesinde çözümleyerek dönemin Türk sinemasının hâkim estetik karakterini açıklar. Bunu yaparak da yönetmen yaratıcılığının standart tür sineması ile nasıl bir etkileşime girdiğini gözler önüne serer.
(Tanıtım Bülteninden)

Türk Sinemasının Estetik Tarihi

Arka Kapak Yazısı (Tanıtım Bülteninden) 

 

Bugünkü tarihyazımı bakış açısından sinema sanatı ile tarih disiplini arasında temsil nosyonu üzerinden kurulan olmazsa olmaz bir ilişki var. Profesyonel tarihçiler (özellikle kültür tarihçileri) ile sinema tarihçileri filmlerin tarihsel kaynak olarak kullanılıp kullanılamayacağı konusunda uzun süredir kafa yoruyor ve çeşitli görüşler ileri sürüyor. Yine de görsel tarihyazımı için sinema filmleri –kurmaca olsun ya da olmasın– resim, fotoğraf ve video verileri gibi önemli bilgi kaynakları arasında kabul ediliyor. Sinemanın sosyal ve kültürel tarihi için filmlerin sahip oldukları estetik değerden ziyade, yaydıkları temsillerin eleştirel çözümlemesi içinde üretildikleri toplumları, tarihsel bağlamları ve sahip oldukları zihniyetleri anlamak için çok önemli. Örnek olay çalışması olan bu kitabın gayesi de sinemanın kültürel tarihi kapsamında ele alınan Dokuz Dağın Efesi (Metin Erksan, 1958) üzerinden Türkiye’de sinemanın tarih ile olan yakın ilişkisini somutlaştırmaktır. Kitap, 2018’de altmış yaşına girecek olan bu sinema filminin yapım ve alımlama bağlamlarını dikkatle çözümledikten sonra eserden yayılansosyal eşkıya yani sosyal isyancı temsilinin ayrıntılı ve karşılaştırmalı tematik çözümlemesine odaklanır.