Kerem Aktı

“Ekonomi çok sıkıcı değil mi? Karmaşık finansal terimlerle dolu. Neden sizce? Finansal sistem kasten karmaşık.  Gözümüz kasten korkutuldu. Belki bir şeyi görmemizi istemiyorlardır.” 
 
Oyun ‘değer’ kavramını para sistemi üzerinden irdeliyor. Sıradan ve biricik arzularımızla parasal sistemde eşit, özgür, iyi, haklı ve değerli olmamız mümkün mü? Enflasyon hepimizi fakirlikte bari eşitler mi? ‘Neredeyse Eşittir’ parasal sistemin yarattığı biz sıradan insanların arasındaki, aslında matematiksel olarak hep muhtemel olan ancak asla gerçekleşmeyecek eşitliği anlatıyor.

Neredeyse Eşittir

Sermet Çağan'ın Ayak Bacak Fabrikası adlı oyunu derebeyleri, politikacılar ve yargıçlar gibi yönetici güçlerin, çıkarlarını her koşulda korumak için halkı nasıl sömürdüğünü anlatır. Bu sistem var oldukça döngünün tekrar ederek halkın her zaman ezilen ve sömürülen olmaktan kurtulamayacağına işaret eden oyun, 1960 sonrası ortaya çıkan, toplumcu gerçekçi tiyatro üslubun ilk örneklerinden biridir. 
"Dokuz Köy", "Cek Cak", "Kara Ekmek" şarkı sözleri: Kıvanç Kılınç tarafından metne eklenmiştir.

Ayak Bacak Fabrikası

Wall Street'te bir avukat, yazıhanesinde bir kâtip daha çalıştırmaya karar verir. Yazıhaneye herkesten önce gelip herkesten sonra çıkan bu çalışkan kâtip Bartleby'nin tek zorluğu vardır: Yapmamayı tercih eder. Avukat, Bartleby'nin iradesiyle baş etmeye çalışırken kendini bir yüzleşmenin içinde bulur. 
 
 
“Hiçbir şey ciddi bir insanı pasif bir direniş kadar sinirlendirmez.” 
 
Herman Melville'in Bartleby, the Scrivener: A Story of Wall-Street adlı öyküsündeki Bartleby, zengin patronlarının mali işlerinde ve mülkiyet rejiminde (“zengin adamların tahvilleri, ipotekleri ve tapu senetleri arasında rahat bir iş yaparım”) yasal düzeni sağlamakla görevli bir Wall Street avukatının ofisinde işe alınan kopyacı veya kâtiptir. Bartleby'nin öyküsünün anlatıcısı olan bu avukat kendini güvenli ve ihtiyatlı bir adam olarak tanımlar. John Jacob Astor tarafından işe alınmıştır ve Astor'un adının, yuvarlak ve dairesel bir sese sahip olduğunu ve külçe gibi çınladığını söyler. Çünkü John Jacop Astor gerçek bir tarihsel figür olarak emek piyasası ve arazi tekelinin başındaki zengindir ve 1840’ların New York iş ve siyaset yaşamının belirleyici ismidir. 
Avukat için Bartleby, gördüğü en tuhaf kâtiptir. Verdiği iş ilanı üzerine Avukat’ın ofisinde beliren Bartleby soluk bir şekilde temiz, acınacak derecede saygın ve tedavi edilemez derecede perişandır. 
 
Herman Melville’in 1853 yılında yayımlanan öyküsü, yayımlandığı tarihten günümüze pek çok farklı yoruma neden olan modern bir öyküdür. Şimdiye dek tıbbi, psikoanalitik, tarihsel, felsefi ve ekonomi politik çerçevede ele alınan öykü, farklı yorum ve araştırmalara konu olsa da “karar verilemezlik” niteliğini korumaktadır. 
 
Bir Wall Street Hikâyesi olarak günümüz kapitalist dünyası için de sözü olan öyküde, 19. yüzyıl kapitalizmi ve kapitalist modernitenin taşlaşmış dünyası öykünün anlatıcısı Avukat’ın, Bartleby hakkındaki kararsız anlatımının tarihsel panoramasını oluşturur. Bu ruhsuz dünyanın yarattığı yabancılaşma, modern iş yaşamının izolasyonu ve uyuma zorlayan yasası hakkında eleştirel bir bakış sunar. 
 
Taşlaşmış bir dünyanın finansal merkezinden ve 19. yüzyıldan Bartleby’nin bugünün dünyasına sözü ne olabilir? 
 
Cihangir Atölye Sahnesi (CAS) yeni tiyatro sezonunda bu sorunun peşinden gidiyor…